Chế tài thương mại là gì?
Trả lời:
Pháp luật hiện hành không đưa ra khái niệm cụ thể về chế tài thương mại, Bài viết này sẽ khám phá ý nghĩa, biện pháp thường được sử dụng và các ứng dụng của chế tài thương mại.
Ý nghĩa của chế tài thương mại
- Chế tài thương mại, một khái niệm phổ biến trong lĩnh vực kinh tế và thương mại quốc tế, đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và điều chỉnh luồng hàng hóa, dịch vụ và vốn tài chính giữa các quốc gia.
- Chế tài thương mại là những hậu quả pháp lý bất lợi mà bên vi phạm phải gánh chịu khi có hành vi vi phạm hợp đồng trong hoạt động thương mại (bao gồm các HĐ mua bán hàng hóa, trung gian thương mại, xúc tiến thương mại và các loại hợp đồng cung ứng dịch vụ thương mại khác).
- Chế tài thương mại được áp dụng trên cơ sở hành vi vi phạm hợp đồng thương mại, có thiệt hại vật chất thực tế, mối quan hệ nhân quả giữa hành vi vi phạm và thiệt hại thực tế xảy ra và có lỗi của bên vi phạm. Chế tài thương mại gắn liền với thực hiện nghĩa vụ hợp đồng hoặc trách nhiệm về tài sản.
Điều 292 Luật Thương mại 2005 quy định về 06 loại chế tài trong thương mại bao gồm:
Thứ nhất, buộc thực hiện đúng hợp đồng. Buộc thực hiện đúng hợp đồng là việc bên bị vi phạm yêu cầu bên vi phạm thực hiện đúng hợp đồng hoặc dùng các biện pháp khác để hợp đồng được thực hiện và bên vi phạm phải chịu chi phí phát sinh. Cách thức áp dụng: Trường hợp bên vi phạm giao thiếu hàng hoặc cung ứng dịch vụ không đúng hợp đồng thì phải giao đủ hàng hoặc cung ứng dịch vụ theo đúng thỏa thuận trong hợp đồng. Trường hợp bên vi phạm giao hàng hóa, cung ứng dịch vụ kém chất lượng thì phải loại trừ khuyết tật của hàng hoá, thiếu sót của dịch vụ hoặc giao hàng khác thay thế, cung ứng dịch vụ theo đúng hợp đồng. Bên vi phạm không được dùng tiền hoặc hàng khác chủng loại, loại dịch vụ khác để thay thế nếu không được sự chấp thuận của bên bị vi phạm.
Thứ hai, phạt vi phạm hợp đồng. Phạt vi phạm là việc bên bị vi phạm yêu cầu bên vi phạm trả một khoản tiền phạt do vi phạm hợp đồng nếu trong hợp đồng có thoả thuận, trừ các trường hợp miễn trách nhiệm quy định tại Điều 294 của Luật Thương mại 2005. Mức phạt đối với vi phạm nghĩa vụ hợp đồng hoặc tổng mức phạt đối với nhiều vi phạm do các bên thoả thuận trong hợp đồng, nhưng không quá 8% giá trị phần nghĩa vụ hợp đồng bị vi phạm, trừ trường hợp phạt vi phạm, bồi thường thiệt hại trong trường hợp kết quả giám định sai.
Thứ ba, buộc bồi thường thiệt hại. Bồi thường thiệt hại là việc bên vi phạm bồi thường những tổn thất do hành vi vi phạm hợp đồng gây ra cho bên bị vi phạm. Giá trị bồi thường thiệt hại bao gồm giá trị tổn thất thực tế, trực tiếp mà bên bị vi phạm phải chịu do bên vi phạm gây ra và khoản lợi trực tiếp mà bên bị vi phạm đáng lẽ được hưởng nếu không có hành vi vi phạm.
Thứ tư, tạm ngừng thực hiện hợp đồng. Trừ các trường hợp miễn trách nhiệm quy định tại Điều 294 của Luật Thương mại 2005, tạm ngừng thực hiện hợp đồng là việc một bên tạm thời không thực hiện nghĩa vụ trong hợp đồng thuộc một trong các trường hợp sau đây: (i) Xảy ra hành vi vi phạm mà các bên đã thoả thuận là điều kiện để tạm ngừng thực hiện hợp đồng; (ii) Một bên vi phạm cơ bản nghĩa vụ hợp đồng.
Thứ năm, đình chỉ thực hiện hợp đồng. Đình chỉ thực hiện hợp đồng là việc một bên chấm dứt thực hiện nghĩa vụ hợp đồng thuộc một trong các trường hợp sau đây: (i) Xảy ra hành vi vi phạm mà các bên đã thoả thuận là điều kiện để đình chỉ hợp đồng và (ii) một bên vi phạm cơ bản nghĩa vụ hợp đồng.
Thứ sáu, hủy bỏ hợp đồng. Huỷ bỏ hợp đồng bao gồm hủy bỏ toàn bộ hợp đồng và hủy bỏ một phần hợp đồng. Hủy bỏ toàn bộ hợp đồng là việc bãi bỏ hoàn toàn việc thực hiện tất cả các nghĩa vụ hợp đồng đối với toàn bộ hợp đồng.
Hủy bỏ một phần hợp đồng là việc bãi bỏ thực hiện một phần nghĩa vụ hợp đồng, các phần còn lại trong hợp đồng vẫn còn hiệu lực. Chế tài hủy bỏ hợp đồng được áp dụng trong các trường hợp sau đây: (i) Xảy ra hành vi vi phạm mà các bên đã thoả thuận là điều kiện để hủy bỏ hợp đồng; (ii) Một bên vi phạm cơ bản nghĩa vụ hợp đồng.
Chế tài thương mại là một công cụ quan trọng trong việc quản lý thương mại quốc tế và bảo vệ lợi ích kinh tế và an ninh quốc gia. Hiểu biết về ý nghĩa, biện pháp và ứng dụng của chế tài thương mại là rất quan trọng đối với cả doanh nghiệp và quốc gia.
